نگاهی به قبض برق خانه
نگاهی به قبض برق خانه و یا محل کار خود بیندازید .چند کیلووات ساعت برق در روز و در ماه مصرف کرده‌اید؟ میزان مصرف در زمان اوج باری چقدر بوده است؟ آیا الگوی مصرف را رعایت کرده‌اید ؟ آیا میزان مصرف برق شما نسبت به دوره‌های قبل افزایش یا کاهش را نشان می‌دهد؟ تعداد وسایل برقی را شمارش کنید. چه تعداد؟ هر کدام چند وات یا کیلووات برق مصرف می‌کند در چه زمانی از آنها استفاده می‌کنید؟ حالا میزان انتشار آلاینده‌ها روی قبض برق مشخص می‌شود (و انتشار گاز کربنیک گازهای گلخانه‌ایی)
اکثر نیروگاه‌های تولید برق (چیزی بالغ بر ۸۰ درصد ظرفیت تولیدی برق کشور) حرارتی – فسیل سوز هستند. یعتی گاز طبیعی، گازوییل و مازوت را سوزانده، انرژی گرمایی فسیلی را تبدیل به برق کرده و به منازل شما می‌فرستند.
با این که بیشتر گازوییل و گاز طبیعی که در نیروگاه‌ها و نیز خانه‌ها و خدمات، صنایع و ترابری استفاده می‌شوند، فراوردههای پالایش شده نفتی و گازی هستند یعنی ترکیبات معدنی – شیمیایی و ناخالصی‌های زیانبار آنها جدا و زدوده شده و تا حد مجاز استاندارد پایین آورده می‌شود تا پایین‌ترین آلودگی هوا را ایجادکنند، مع هذا با سوزاندن سوخت‌های پالایش شده نیز مقادیر قابل توجهی آلاینده تولید و در هوا پخش می‌شود که البته به نسبت آلودگی‌های مازوت کم هستند.
مازوتی که از وزارت نفت به نیروگاه‌ها تحویل داده می‌شود پالایش شده نیست و حاوی ناخالصی‌های فراوان و زیانباری هستند که از چاه های نفت و همراه نفت بالا می‌آیند ،سوختن ناخالصی‌ها همراه با مازوت و ترکیب با اکسیژن هوا ، انواع آلاینده های زیانبار و خطرناک را تولید و در هوا منتشر و آن را به شدت آلوده می‌کند. خلاصه و به کلام ساده می‌توان گفت تولید یک کیلووات برق مازوتی چندصد برابر یک کیلووات برق گازی، انواع آلاینده‌ها را به هوا می‌فرستد، اگرچه برای مصرف کننده مشخص نیست برقی که مصرف کرده از کجا تامین شده است؛ که می‌تواند انرژی مازوت سوزی، انرژی گازوییل سوزی، انرژی گازسوزی و یا سبدی از آنها باشد، و متاسفانه درسبد انرژی ما ،سهم انرژی پاک خورشیدی یا بادی بسیار ناچیز است.
زیانبارترین ناخالصی سوخت‌های فسیلی ترکیبات گوگردی آنهاست که از سوختن و ترکیب آنها با اکسیژن هوا، گازهای اسیدی تولید می‌شود، گاز دی اکسید سولفور SO2 و گاز اکسید سولفوریک SO3 که با حل در آب ، تبدیل به اسید سولفور و اسید سولفوریک می‌شوند. گازهای اسیدی گوگردی همراه با دیگر گازهای داغ حاصل از فسیل‌سوزی از از دودکش‌ها به هوا فرستاده شده، منتشر و هوا را آلوده می‌کند. و ورود هوای آلوده به دستگاه تنفسی به تندرستی انسان و محیط زیست آسیب می‌زند و می‌تواند از جدار شش‌ها گذشته و وارد سیستم گردش خون و مغز انسان و دیگر موجودات شود، این مخاطرات و آثار زیانبار با غلظت‌های خیلی کوچک از گازهای اسیدی در هوا، رخ می‌دهد.
همان طور که ذکر شد سوزاندن مازوت انواع مختلفی از آلاینده‌های زیانبار را تولید و هوا را به شدت آلوده می‌کند ولی مهمترین و خطرناک‌ترین آنها همان ترکیبات گوگردی و تولیدگازهای اسیدی گوگردی هستند. سوزاندن مازوت در مقایسه با گاز طبیعی و گازوییل و نیز بنزین، حجم فراوانی از آلودگی‌ها تا بیش از صد برابر را تولید می‌کند که در جدول زیر نشان داده شده است. باز باید تاکید کرد که آلاینده‌های اسیدی هوا در مقادیر بسیار کوچک یک جز گاز اسیدی در یک میلیون جز هوا، زیانبار هستند.
انتشار آلاینده ها توسط سوخت‌های مختلف به ازای هر کیلووات ساعت تولید برق:
- انتشار آلاینده‌ها در ساعت به ازای ۱ کیلووات ساعت برق گازی ۳٫۵ گرم، گازهای اسیدی گوگردی آن ۰٫۵۶g
- انتشار آلاینده‌ها در ساعت به ازای ۱ کیلووات ساعت برق گازی ۸٫۷ گرم، گازهای اسیدی گوگردی آن ۴٫۳g
- انتشار آلاینده‌ها در ساعت به ازای ۱ کیلووات ساعت برق مازوتی ۱۰۰ گرم، گازهای اسیدی گوگردی آن ۵۰g
راه برون رفت چیست؟
- حتی الامکان از وسایل برقی‌ای استفاده کنید که برچسب انرژی داشته باشد.
- ساعت‌های اوج باری محل زندگی خود را شناسایی کنید و میزان مصرف برق در آن ساعت‌ها به حداقل برسانید.
- پنجره‌ها را عایق بندی و از هدر رفت انرژی گرمایشی یا سرمایشی خودداری کنید.
- در فصول گرم از فریزر که باید مواد را تا ۱۸ یا ۲۰ درجه زیر صفر نگهداری کند کمتر استفاده کنید و از وارد کردن مواد غذایی تازه در ساعت‌های اوج باری خودداری کنید.
- موتور خانه و یا آبگرم کن و کولر و وسایل خنک‌کننده را به تناوب مورد بررسی قرار دهید و چنانچه نیاز به رفع اشکال دارد برطرف نمایید ….. و توصیه‌های دیگر با توجه به پدیده گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی باید به آنها توجه داشت.
تهیه شده در انجمن هوا پاک کندو
با سپاس فراوان از آقای مهندس جهرمی کارشناس و مشاور ارشد انرژی و تغییر اقلیم برای ارائه نکات فنی
